Yurtdışı piyasalarda gerçekleştireceğiniz türev araç işlemleri sonucunda kar elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, yurtdışı piyasalarda türev araç işlemleri yapmaya karar vermeden önce karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, Seri: III, No: 37 Sayılı Tebliğ hükümleri çerçevesinde aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Uyarı
İşlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun “Yurtdışı veya Yurtiçi Piyasalarda İşlem Gören Menkul Kıymet ve Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Yetki Belgesi” olup olmadığını kontrol ediniz. Yurtdışı veya Yurtiçi piyasalarda işlem gören menkul kıymet ve türev araçların alım satımına aracılık faaliyeti konusunda yetkili olan banka ve sermaye piyasası aracı kurumlarını www.spk. gov.tr veya www.tspakb.org.tr web sitelerinden öğrenebilirsiniz.
Risk Bildirimi
İşlem yapacağınız yetkili kuruluş ile imzalanacak “Yurtdışı Piyasalarda İşlem Gören Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
Yurtdışı piyasalarda türev araç işlemleri yapma kararı tarafınızca alınmış bağımsız bir karardır. Bu nedenle sözkonusu işlemleri gerçekleştirmeden önce bu işlemlerin nitelikleri ve özellikleri ile ilgili kapsamlı bilgi sahibi olmalı ve alabileceğiniz risk seviyesini, tecrübe seviyenizi ve yatırım amaçlarınızı dikkate almalısınız.
Aracı kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır
Yurtdışı piyasalarda işlem gören türev araçlar çeşitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda aracı kuruluşa yatırdığınız teminatın tümünü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız toplam teminatınızı dahi aşabilecektir.
Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi zararlara da yol açabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
Yurtdışı piyasalarda işlem gören türev araçlara yatırım yapılabilmesi için, ilgili piyasanın kurallarına uygun olarak bir başlangıç teminatı yatırılması gerekmektedir.
Aracı kuruluş tarafından ilgili piyasanın kurallarına uygun olarak yapılacak teminat tamamlama çağrılarının istenen sürede yerine getirilmesi gerekmektedir, aksi takdirde hiçbir ihbara gerek duymaksızın pozisyonun piyasa değerinden, özen borcu çerçevesinde zararına da olsa kapatılması söz konusu olabilecektir.
Yabancı türev araçların işlem gördüğü piyasaları yöneten/düzenleyen kurum ve kuruluşlar, söz konusu türev araçların vade tarihlerini belirlemeye veya belirlenmiş olan vade bitim tarihlerini değiştirmeye ve pozisyonları tasfiye etmeye yetkili olabilirler.
Türev araç işlemlerinde yayılma pozisyonu almak normal şartlarda daha az risklidir. Ancak, olağanüstü durumlarda yayılma pozisyonu alınması doğrudan uzun veya kısa pozisyon almaktan her zaman daha az riskli olmayabilir.
Bir opsiyon sözleşmesi alırsanız, opsiyonu kullanmadığınız takdirde riskinizi, opsiyon primi ve buna ek olarak ödeyeceğiniz komisyon ve diğer muamele ücretleri ile sınırlamanız mümkün olabilecektir.
Bir opsiyon satarsınız, görece küçük ters bir piyasa hareketinde, opsiyon satmakla elde ettiğiniz prim ödemesini aşabilecek sınırsız potansiyel kayıp riskini üstlenirsiniz. Opsiyonu yerine getirmeniz istendiğinde, bunun üzerinde herhangi bir kontrol yetkiniz yoktur. Dolayısıyla, sadece yüksek sermayeye sahip deneyimli kişiler opsiyon satmaya teşebbüs etmelidirler.
Opsiyonların birçok çeşidi vardır ve kendinizi bir taahhüt altına sokmadan önce, aracı kuruluşunuzla ve hukuk ve finans danışmanlarınız ile yatırım ihtiyaçlarınız ve tip sözleşmelere taraf olmanın içerdiği riskler konusunda fikir alışverişinde bulunmalısınız.
Aracı kuruluşun yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
Yabancı türev araç işlemlerine ilişkin olarak aracı kuruluşun yetkili personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği ve bu analizlerde yapılan öngörülerin kesin olarak gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
Yabancı türev araçlarda, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin olduğunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım-satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği ve teslimat öngörülen sözleşmelerde fiziksel varlığın teslim edilmeme riskine de maruz kalınabileceği bilinmelidir.
İşlemlerinize başlamadan önce, aracı kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse, (sözleşme fiyatının belli bir yüzdesi dışında) ücretlerin parasal olarak size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz. Komisyonun belli bir yüzde olarak tahsil edileceği durumlarda, sizin yatırdığınız paranın değil de, sözleşme değerinin belli bir yüzdesi olarak tahsil edileceği şeklinde anlaşmaya varmalısınız.
Yurtdışı türev piyasa işlemlerinin limitli emir vermek suretiyle yapılacağı durumlarda, bu emirlerin yetkili kuruluşun makul kontrolü dışındaki teknik nedenler ya da olağandışı piyasa koşulları nedeniyle müşteriler tarafından belirlenen fiyat seviyesinden uygulanamayabileceği, bu nedenle piyasa fiyatının limitli emir ile belirlenen fiyat seviyesine ulaşmış olmasının türev piyasa alım satım işleminin gerçekleştirilmesini garanti etmediği bilinmelidir.
Yurtdışı türev piyasa işlemlerinin gerçekleştirildiği elektronik işlem platformlarına iletilen emirlerin piyasalarda oluşabilecek fiyat hareketleri nedeniyle talep edilen fiyatlardan gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.
iPhone, iPad, Android, Blackberry v.b. mobil iletişim platformları üzerinden gerçekleştirilen işlemlerde bağlantı problemleri yaşanabileceği dikkate alınarak, bu platformlar üzerinden gerçekleştirilen işlemlerin aracı kuruluşun kayıtlarına yansıyıp yansımadığı tarafınızca derhal kontrol edilmelidir.
Bazı piyasa koşullarında CFD işlemlerini nakde dönüştürmek zor veya imkânsız olabilir. Bu durum, CFD’nin yapısından veya dayanak varlığın işlem gördüğü borsadaki likidite eksikliğinden kaynaklanabilir. Bu gibi durumlarda pozisyonu nakde dönüştürme imkanınız olsa dahi, bu işlemden önemli tutarda zarar edebileceğiniz bilinmelidir.
Bazı piyasa koşullarında CFD işlemlerinin, bu işlemlerin temelini oluşturan dayanak varlıkla beklenen tabii fiyat ilişkisini sürdüremeyebileceği; fiyatlar arasında görülebilecek bu ayrışmanın dayanak varlığa ilişkin likiditenin çok düşük olmasından; dayanak varlığa ilişkin birincil piyasanın kapalı olmasından veya dayanak varlığa ilişkin işlem raporlamalarında yaşanabilecek gecikmelerden kaynaklanabileceği bilinmelidir.
Piyasanın sıkışık, likiditenin oldukça düşük olduğu, maksimum fiyat hareketinin gerçekleştiği bir ortamda, sistemde piyasa yapıcılığı mevcut ise; piyasa yapıcılarının en geniş banttan kotasyon verdikleri piyasa şartlarında, riski sınırlama imkânı veren emirlerin gerçekleşmeme ihtimali dikkate alınmalıdır.
Yabancı türev araçların işlem gördüğü piyasaları yöneten/düzenleyen kurum ve kuruluşlar, belirli bir piyasada geçerli olacak şekilde yatırımcı veya aracı kuruluş bazında pozisyon limiti öngörebilirler. Bu durumda, pozisyon limitine ulaşılan hallerde pozisyonunuzu kapatmak dışında vereceğiniz emirler piyasada gerçekleşmeyebilecektir.
İşbu “Yurtdışı Piyasalarda İşlem Gören Türev Araçlar Risk Bildirim Formu”, YATIRIMCIYI genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, yabancı türev araçların alım-satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız.
